براساس قانون مدنی همه افراد در مراجع قضایی باید برای خود وکیل حقوقی داشته باشند. مرجع گواهی وکالت‌نامه اشخاص مقیم در کشورهای فاقد مامور سیاسی یا کنسولی ایران به موجب آیین نامه‌ای خواهد بود که توسط وزارت دادگستری با همکاری وزارت امور خارجه ظرف مدت سه ماه تهیه و به تصویب رئیس قوه قضائیه خواهد رسید. بتواند تمامی خدمات حقوقی لازم از جمله مشاوره حقوقی، پذیرش وکالت، تنظیم دادخواست و شکوائیه و نیز انواع لایحه و اظهارنامه و … را از ابتدا تا انتها انجام دهد. در برخی موارد که فرد دسترسی مستقیم به انتخاب وکیل ندارد مانند افرادی که در حبس هستند یا امور اداری داخلی برای افرادی که خارج از کشور هستند، این کار را به فرد دیگری می سپارد تا به جای خودش فرد مناسبی را به عنوان وکیل اصلی تعیین کند چنین وکیلی که توسط فرد دیگر (غیر مستقیم) انتخاب میشود وکیل مع الواسطه می گویند. وکیل مع الواسطه معمولا برای امور جزایی و محکومیت های مالی استفاده می شود. اگر در مسیر وکیل شدن قرار دارید و می خواهید، بدانید هدف از وکالت چیست؟ باید گفت، وکالت در واقع ابزاری در جهت تحقق اهداف مشخصی همچون رعایت عدالت، تامین دادرسی عادلانه، دفاع حقوق افراد و حفظ مصالح و منافع ایشان است.
- در فوق به سوال وکیل کیست پاسخ دادیم، در اینجا قصد داریم در مورد وکیل مدافع اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم.
- زمانی که یک پرونده کیفری در جریان باشد و حضور وکیل در آن الزامی باشد اما به دلایلی مانند نداشت بضاعت مالی متهم یا خودداری متهم در گرفتن وکیل برای متهم وکیلی در نظر گرفته نشده باشد در این حالت با توجه به نظر دادگاه از بین وکلای دادگستری یک وکیل رایگان برای او گرفته میشود، این شخص را وکیل رایگان تسخیری یا وکیل تسخیری می‌گویند.
- برای اینکه داد و ستدهای کلان مردم مورد تعرض قرار نگیرد، مردم این دادو ستدها را نزد روحانیان انجام می دادند و چون این دادوستد ها و معاملات در «محضر» روحانیان انجام می گرفت و به سخن دیگر در جلو روی روحانیان انجام می شده، اندک اندک این واژه رایج گردید.
- فرد متقاضی باید به یکی از این مراکز مراجعه کند و تقاضای کتبی خود به همراه دلایل آن را ارائه کند، سپس چنانچه وی شرایط لازم را داشته باشد نهاد مورد تقاضا میتواند برای فرد وکیل رایگان یا وکیل معاضدتی ارائه کند.
بنابراین در پاسخ به این سوال که وکیل چه شخصی است؟ باید گفت که وکیل نماینده شخص دیگر برای انجام امری و یا اعمال حقی است. از وظایف یک وکیل خوب در قبال موکل ساده سازی مسائل حقوقی برای موکل خود میباشد. معسر به کسی گفته میشود که به واسطه نداشتن دارایی یا دسترسی نداشتن به مالش توانایی پرداخت هزینه محاکمه از جمله حق الزحمه وکیل یا دیون خود را ندارد. دریافت هرگونه وجه یا مال یا سند علاوه بر مورد توافق شده از موکل توسط وکیل ممنوع است. وکیل باید پایبند به اخلاق و وجدان کاری باشد و از این رو سعی کند تا به تعهداتی که در قبال موکل خود دارد عمل کند.
فرجام خواهی چیست و روند قانونی آن به چه صورت است؟
اشخاصی که واجد معلومات کافی برای وکالت باشند ولی شغل آنها وکالت در دادگستری نباشد اگر بخواهند برای اقربای سببی یا نسبی خود تا درجه دوم از طبقه سوم وکالت بنمایند ممکن است به آنها در سال سه نوبت جواز وکالت اتفاقی داده شود که به وکیلی که به این طریق وکالتی را میپذیرد وکیل اتفاقی می گویند. وکالت مطلق به این معناست که موکل فردی را برای انجام همه امور خود به عنوان وکیل انتخاب نماید و وکیل بدون محدودیتی حق دخالت و دخل و تصرف و اعمال وکالت در اموال موکل دارد. در موارد و پرونده های حساس و مهم میتوان محدودیت هایی را برای وکیل منتخب مشخص کرد به این صورت که چه مواردی را وکیل می تواند انجام دهد و چه موارد را تنها خود شخص می تواند انجام بدهد که به این نوع وکالت وکالت مقید گفته میشود. هنگام انتخاب وکیل باید به موارد مهمی از قبیل دانش و تخصص بالا، اطلاعات به روز با قوانین، اخلاق و شرافت کاری و همچنین سوابق پروندهای گذشته، توجه داشته باشید. وکالت محضری از نوعی وکالت حقوقی که افراد به دلیل مشغله زیاد نمی‌توانند کارهای حقوقی خود را به شخصه انجام دهند. این نوع از وکالت یا برای انجام کاری و یا برای فروش و نقل و انتقال انجام میشود.
تفاوت وکیل پایه یک دادگستری با کارآموز وکالت
ولی با وکالت تنظیمی در دفترهای اسناد رسمی نمی توان از سوی فرد حقیقی و یا حقوقی مستقیماً به دادسراها و دادگاه ها رجوع و موضوع وکالت را انجام داد. ولی این امکان وجود دارد که در وکالت رسمی حق انتخاب وکیل دادگستری را اضافه کرد. اگر شخصی تحصیل کرده رشته حقوق باشد ولی پروانه وکالت نداشته باشد و بخواهد به صورت اتفاقی برای حل مشکلاتی که بستگان نزدیک او در مراجع قضایی دارند، با طی مراحل قانونی و پرداخت هزینه مربوط میتواند به این امر اقدام کند.
وکالت در لغت یعنی سپردن و واگذار کردن، لذا این نیابت و نمایندگی را وکالت می نامند و آن شخص نماینده و نائب را در علم حقوق به عنوان وکیل می شناسند. با عقد قرارداد وکالت، برای وکیل و موکل در برابر هم حقوق، تکالیف و تعهداتی ایجاد می شود که باید انجام دهند. حال سوالی که ممکن است در این زمینه به ذهن خطور کند این باشد که اساسا این دو عنوان چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ پیش از پاسخ به این سوال لازم به ذکر است که وکیل پایه یک و پایه دو دادگستری هردو این اجازه را دارند که در زمینه انجام وکالت در امور حقوقی فعالیت نمایند ولی در بعضی امور با یکدیگر تفاوت دارند.
در این راستا باید این نکته را نیز اضافه کرد که هیچ یک از وکلا تعهدی به نتیجه ندارند و هرگز نمی توانند از ابتدا برای موکل تضمین کنند که به نفع او حکم می گیرند . بلکه تعهد وکیل ، از نوع تعهد به وسیله است ؛ یعنی نهایت کوشش خود را به عمل می آورد تا حقوق موکل را حفظ کند . «قضاوت یا داوری کاری است که فرد یا افرادی درباره اختلافات افراد انجام می دهند تا بتوانند اختلافات آنها را حل و فصل کنند». 5- پرداخت هزينه هاي پرونده (به جز علي الحساب ماليات حق الوكاله و سهم صندوق حمايت وكلا) همانند هزينه های دادرسي،كارشناسي، آگهي، تايپ، كپي، تماس تلفني و اوراق استفاده شده به عهده موكل است كه بايد با اعلام وكيل پرداخت شود. وکالت یکی از عقود بسیار رایج میباشد، که امروزه در صحنه‌های اجتماعی و اقتصادی و بانک‌ها استفادۀ زیادی میشود. تبصره ۱ـ سلب حق همراه داشتن وکیل و عدم تفهیم این حق به متهم به ترتیب موجب مجازات انتظامی درجه هشت و سه است.
در واقع زمانی که هیچ وکیلی به پرونده ورود نکند دادگاه از میان وکلای دادگستری وکیلی را به صورت رایگان برای رسیدگی به پرونده متهم قرار می دهد به وکیلی که به این شکل به پرونده تعلق می گیرد تسخیری می گویند. لذا شخص بدون پروانه وکالت که طی قراردادی به عنوان وکیل برای انجام کاری تعیین می شود، وکیل مدنی نامیده می شود. به کسی که از طرف شخص دیگری، که میتواند حقوقی یا حقیقی باشد، به موجب عقد وکالت مامور میشود تا کاری را انجام دهد وکیل گفته میشود.
وکالت نوعی عقد است که میان وکیل و موکل جاری میشود، وکیل؛ نماینده موکل برای انجام امور مرتبط است. وکالت‌نامه‌ای که بدون پادرمیانی دفتر اسناد رسمی نوشته شود وکالت‌نامه عادی یا غیررسمی نام دارد. مبلغی که موکل در ابتدا به وکیل جهت مشاوره پرداخت می‌نماید حق مشاوره نام دارد و مبلغ آن عرف و روال خاصی ندارد و تابع مواردی مانند شهرت، مدت زمان مشاوره، نوع دعوی و… میباشد.
در مرحله بازجویی متهم می تواند فقط یک وکیل داشته باشد و بازپرس باید قبل از آغاز تحقیق این حق را به متهم تفهیم کند مقرره ای که ماده ۱۹۰ قانون آیین دادرسی کیفری آن را مشخص کرده است. پس از ارجاع پرونده به دادگاه کیفری یک، در جرائم موضوع بندهای (الف)، (ب)، (پ) و (ت) ماده (۳۰۲) این قانون و یا پس از صدور قرار رسیدگی در مواردی که پرونده به طور مستقیم در دادگاه کیفری یک رسیدگی می شود، هرگاه متهم وکیل معرفی نکرده باشد، مدیر دفتر دادگاه ظرف پنج روز به او اخطار می کند که وکیل خود را حداکثر تا ده روز پس از ابلاغ به دادگاه معرفی کند. چنانچه متهم وکیل خود را معرفی نکند، مدیر دفتر، پرونده را نزد رئیس دادگاه ارسال می کند تا طبق مقررات برای متهم وکیل تسخیری تعیین شود. ماده 23 – وکلای عدلیه مکلفند همه‌ساله در سه دعوای حقوقی به عنوان معاضدت قبول وکالت نمایند و چنانچه موکل محکوم‌له(حکم به نفع او صادر شده باشد) واقع شود‌حق‌الوکاله قانونی از آنچه که وصول شود به او پرداخته خواهد شد – پنج یک آن متعلق به کانون است. در واقع زمانی که هیچ نماینده ای برای دفاع از حقوق متهم به پرونده وارد نشده است، دادگاه از میان وکلای دادگستری، جانشینی را به صورت رایگان در اختیار متهم قرار می دهد. همان طور که پیش تر به آن اشاره شد وکیل، نماینده یا جانشین کسی است که از سوی شخصی دیگر اعم از حقوقی یا حقیقی به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور شود.
نکته مهم این است که برای اینکه کسی بتواند وکیل اداری شخصی بشود، نیازی به داشتن سواد حرفه ای حقوقی ندارد و به عبارتی هر کس می تواند وکیل اداری شخص دیگری بشود. همچنین وکیل اداری صرفا حق مراجعه به ادارات را دارد و به هیچ وجه حق وکالت در مراجع قضایی، ارائه مشاوره حقوقی، مداخله در کارهای قضایی و دفاع از موکل در دادگاه را ندارد. آن دسته از وکلایی که از کانون وکلای دادگستری پروانه اخذ می‌کنند ابتدا به صورت ۲ سال کار آموزی دوره را طی می‌کنند و می‌توانند زیر نظر وکیل سرپرست نسبت به دفاع از حقوق موکل اقدام کنند و پس از طی ۲ سال و همچنین تایید صلاحیت علمی و گزینش‌های مربوطه موفق به اخذ پروانه وکالت پایه یک شوند. قوانین حقوقی پیچیده هستند و برای اینکه بتوانید پرونده‌های طلاق، انحصار وراثت، شکایت پزشکی و… را به سرانجام برسانید، لازم است که شناخت کافی درباره قوانین آن حوزه داشته باشید. با توجه به اینکه جامعه به افرادی نیاز دارد که به طور تخصصی در این حوزه فعالیت کنند، وکلای دادگستری فعالیت خودشان را در این زمینه شروع کرده‌اند. شناخت جامع و کافی در زمینه امور حقوقی و پرونده‌های موفق و سابقه اجرای وکلای پایه یک دادگستری، باعث میشود که پرونده‌های حقوقی سریع‌تر به نتیجه برسند.