در سایر جرایم نیز به درخواست متهم دادگاه با شرایطی برای وکیل تعیین می کند. وکیل حقوقی کسی است که از جانب موکل اجازه داشته باشد در خصوص مسائل حقوقی، در مراجع قضایی یا غیر قضایی اقدام کند. دراین رابطه وکیل حقوقی نسبت به احقاق حقوق موکلش در رابطه با موضوع مطروحه در مراجع قضایی و غیر قضایی طبق حدود اختیاراتش انجام وظیفه می نماید و آثار اقدام وکیل در مراجع فوق، طبق قانون مدنی متوجه موکل است. در امور حقوقی از طرف کانون وکلا برای اشخاصی که نیاز به دفاع توسط وکیل داشته اما به دلایلی از جمله عدم توانایی مالی، با تشخیص عسر و حرج موکل از سوی دادگاه یا تشخیص کمیسیون معاضدت کانون وکلا، وکیلی برای وی انتخاب می شود تا به صورت رایگان از حقوق وی دفاع نماید. وکیل پایه یک موظف است که بعد از انعقاد قرارداد با موکلش نسبت به تنظیم دادخواست، شکوائیه و لوایح مرتبط با پرونده حقوقی اقدام کند.
- «وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین طرف دیگر را بر انجام امری نایب خود قرار می‌دهد.
- این فرد در زمان دفاع، نمی تواند نظرات قضائی خود را بیان کند و می بایست طبق مقرراتی که در قانون تعیین شده، کار خود را انجام دهد.
- وکیل باید در زمان وکالت خود، توجه ویژه ای به مصلحت موکل داشته باشد و هیچ کاری در خلاف جهت مصلحت موکل خود انجام ندهد.
- همچنین وکلا به دو نوع پایه یک و دو یا کارآموز وکالت تقسیم می‌شوند که تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته و این تمایز بیشتر مربوط به حوزه اختیارات در جرائم کیفری و سابقه کاری می‌باشد.
وکیل دادگاه باید پایبند به شرافت ، اخلاق ، وجدان و تعهد کاری باشد و به این لحاظ پاسخگوی موکل خود باشد ؛ حتی وکیل معاضدتی که در موارد عدم بضاعت مالی موکل از طرف دادگاه برای وی تعیین می شود . در همه دادگاه‌ها، طرفین دعوا حق دارند برای خود وکیل انتخاب کنند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم شود. نایب السلطنه را در دوره صفویه وکیل می‌گفتند و عنوان وکیل الرعایا هم از همین‌جا برخاسته است.
تفاوت وکیل دادگستری و وکیل قوه قضاییه
بر اساس اصل 35 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران طرفین دعوا در تمام دادگاه ها از حق داشتن وکیل برخوردارند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند بایستی شرایط و امکانات انتخاب برای آنها مهیا شود. در نظام اسلامی وظیفه وکلا دفاع از موکل در جهت احقاق حق است و با توجه به نقش مهمی که وکلا در نظام قضایی و اجرای عدالت بر عهده دارند، باید از تعقیب به سبب دفاع از حقوق موکل مصون بوده و بتوانند به‌صورت مستقل و فارغ از هرگونه فشار سیاسی داخلی و خارجی، تهدید و آزار و اذیت به فعالیت بپردازند. اشخاص حق دارند از بدو تا ختم فرایند دادرسی در کلیه مراجع رسیدگی‌کننده، اعم از مراجع قضایی و شبه قضایی آزادانه وکیل انتخاب کنند. در این نوع از وکالت وظايف و محدوده اختیارات وکیل، طبق چهارچوب قید شده در قرارداد است. مثلا فردی در فقط محدوده فروش یک زمین شخصی به وکیلی، وکالت می‌دهد و او را نایب خود می‌کند. بعد از صحبت در خصوص سوال وکیل کیست، لازم است به صورت مختصر و مفید به سوال موکل کیست نیز پاسخ دهیم.
تا از بهترین وکیل سمنان【سال1401】
برای آشنا شدن با مقرراتی که وکلا باید در رابطه با مراجعین و موکلین خود رعایت کنند می توان به مطالعه قوانین و مقررات مربوط به وکالت که در مجموعه قوانین حقوقی درج شده مراجعه کرد، مضافاً این که خلاصه ای از موارد مهم این قانون ها در پشت برگه وکالتنامه چاپی و کلا ًدرج شده است که موکل می تواند آن را در فرصت کافی از وکیلش گرفته و بررسی دقیق نماید. و وکیل قوه قضاییه به لحاظ ماهیت و وظایف و نقش وکیل در دعاوی تفاوتی ندارند. تنها تفاوت همان است که در بخش پیش گفتیم یعنی در مرجع صادر کننده پرونده وکالت. البته افرادی که در دوره کارشناسی فارغ التحصیل شدند، پس از قبول شدن در آزمون وکالت می‌توانند دفتر کاری خود را تاسیس کنند ولی از سمت دادگستری در گرفتن پرونده هایی مثل جنایی و کیفری محدودیت هایی دارند.
تمام اقدامات وکیل که در خصوص موضوع وکالت و در حدود اختیارات مندرج در وکالتنامه انجام می‌دهد به منزله اقدامات موکل است و نسبت به او موثر است. برای اقامه دعوای حقوقی و دفاع در برابر دعوای حقوقی برخورداری از وکیل الزامی نیست یعنی اشخاص می توانند خود طرح دعوا کنند یا در برابر دعوا دفاع کنند. جز در برخی استثنائا ، به طور معمول اشخاصی می توانند در محاکم اقدام به وکالت کنند که دارای پروانه رسمی وکالت باشند. اتفاق ناخوشایندی که وجود دارد این است که وکلا اقدام به قبول همه نوع دعوایی می‌نمایند تا حق الوکاله اخذ نمایند.