وکالت نوعی عقد است که میان وکیل و موکل جاری میشود، وکیل؛ نماینده موکل برای انجام امور مرتبط است. وکالت‌نامه‌ای که بدون پادرمیانی دفتر اسناد رسمی نوشته شود وکالت‌نامه عادی یا غیررسمی نام دارد. مبلغی که موکل در ابتدا به وکیل جهت مشاوره پرداخت می‌نماید حق مشاوره نام دارد و مبلغ آن عرف و روال خاصی ندارد و تابع مواردی مانند شهرت، مدت زمان مشاوره، نوع دعوی و… میباشد.
- در موارد و پرونده های حساس و مهم میتوان محدودیت هایی را برای وکیل منتخب مشخص کرد به این صورت که چه مواردی را وکیل می تواند انجام دهد و چه موارد را تنها خود شخص می تواند انجام بدهد که به این نوع وکالت وکالت مقید گفته میشود.
- وکالت در لغت یعنی سپردن و واگذار کردن، لذا این نیابت و نمایندگی را وکالت می نامند و آن شخص نماینده و نائب را در علم حقوق به عنوان وکیل می شناسند.
- برای نمونه اگر ملکی در طرح تعریض خیابان قراردارد و شهرداری پاسخ بدهد، خریدار از خرید این ملک خودداری خواهد کرد یا اگر کاربری یک ملک زراعی است و خریدار از آن آگاه گردد چه بسا از خرید خودداری نماید.
- موکل مکلف است حق الوکاله را براساس قرارداد وچنانچه قراردادی بسته نشده باشد براساس تعرفه قانونی حق الوکاله،پرداخت نماید.البته پرداخت نشدن حق الوکاله،تکلیف وکیل درانجام تکالیف قانونی را تا زمانی که وکالت زایل نشده باشد،منتفی نمی نماید.
بنابراین در پاسخ به این سوال که وکیل چه شخصی است؟ باید گفت که وکیل نماینده شخص دیگر برای انجام امری و یا اعمال حقی است. از وظایف یک وکیل خوب در قبال موکل ساده سازی مسائل حقوقی برای موکل خود میباشد. معسر به کسی گفته میشود که به واسطه نداشتن دارایی یا دسترسی نداشتن به مالش توانایی پرداخت هزینه محاکمه از جمله حق الزحمه وکیل یا دیون خود را ندارد. دریافت هرگونه وجه یا مال یا سند علاوه بر مورد توافق شده از موکل توسط وکیل ممنوع است. وکیل باید پایبند به اخلاق و وجدان کاری باشد و از این رو سعی کند تا به تعهداتی که در قبال موکل خود دارد عمل کند.
براساس قانون مدنی همه افراد در مراجع قضایی باید برای خود وکیل حقوقی داشته باشند. مرجع گواهی وکالت‌نامه اشخاص مقیم در کشورهای فاقد مامور سیاسی یا کنسولی ایران به موجب آیین نامه‌ای خواهد بود که توسط وزارت دادگستری با همکاری وزارت امور خارجه ظرف مدت سه ماه تهیه و به تصویب رئیس قوه قضائیه خواهد رسید. بتواند تمامی خدمات حقوقی لازم از جمله مشاوره حقوقی، پذیرش وکالت، تنظیم دادخواست و شکوائیه و نیز انواع لایحه و اظهارنامه و … را از ابتدا تا انتها انجام دهد. در برخی موارد که فرد دسترسی مستقیم به انتخاب وکیل ندارد مانند افرادی که در حبس هستند یا امور اداری داخلی برای افرادی که خارج از کشور هستند، این کار را به فرد دیگری می سپارد تا به جای خودش فرد مناسبی را به عنوان وکیل اصلی تعیین کند چنین وکیلی که توسط فرد دیگر (غیر مستقیم) انتخاب میشود وکیل مع الواسطه می گویند. وکیل مع الواسطه معمولا برای امور جزایی و محکومیت های مالی استفاده می شود. اگر در مسیر وکیل شدن قرار دارید و می خواهید، بدانید هدف از وکالت چیست؟ باید گفت، وکالت در واقع ابزاری در جهت تحقق اهداف مشخصی همچون رعایت عدالت، تامین دادرسی عادلانه، دفاع حقوق افراد و حفظ مصالح و منافع ایشان است.
. دعاوی کیفری
برخی از وکلا در زمینه وکالت دعاوی شرکت دارای تجربه و تبحر بیشتری هستند که صاحبان شرکت ها با بهره گیری از آن ها می توانند از تضییع حق و ورود خسارت به شرکت خود جلوگیری نمایند. در این فرض ، وکیل با عقد قرارداد الکترونیکی وکالت با موکل خود از برخی از حقوق ، اختیارات و همچنین تعهدات قانونی برخوردار می شود و می بایست به بهترین وجهی که می تواند از موکل خود دفاع نماید تا به حق و حقوق قانونی خود برسد ؛ هر چند هرگز نمی تواند تعهد کند نتیجه خاصی را برای موکل خود بگیرد . در حال حاضر به دلیل پیچیدگی‌های امور حقوقی، ضرورت و الزام داشتن وکیل و همراهی او در فرآیند دادرسی بیش از گذشته احساس می شود. حضور اشخاصی که آگاهی درست و کاملی از قوانین جاری کشور، رویه قضایی محاکم دادگستری، نظریات دکترین حقوقی و غیره دارند، در کنار طرفین دعوا تا حد بسیار زیادی می تواند از تنش‌های روانی اصحاب دعوا بکاهد. وکیل یا نماینده و یا جانشین شخصی است که از طرف شخصی دیگر به منظور عقد وکالت برای انجام کاری منصوب می شود. وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین, طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود میکند.
. وکیل ملکی
طبق اصل 35 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در همه دادگاه‌ها، طرفین دعوا (خواهان و خوانده) حق دارند برای خود وکیل انتخاب نمایند و اگر توانایی انتخاب را نداشته باشند باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم شود. تلاش در جهت دفاع از حقوق قانونی موکل و تحقق عدالت مهم ترین تکلیف قانونی است که می توان برای وکلا شناخت که علاوه بر آن در برخی از قوانین حدود وظایف وکیل دادگستری تعریف شده است که برای آشنایی با آنها می توانید مقاله را مطالعه نمایید . وکیل خوب علاوه بر دارا بودن اطلاعات کامل و جامع در خصوص موضوع پرونده می بایست به اصول اخلاقی و وجدانی پایبند باشد و به بهترین شکل از موکل خود دفاع نماید که برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نکات مهم در انتخاب وکیل می توانید متن مقاله را مطالعه نمایید . علاوه بر اینها وکلا متعهد هستند که پس از تلاش برای حصول صلح و سازش میان طرفین دعوا و عدم امکان سازش ، تمامی پیگیری های لازم در راستای دفاع از موکل را انجام دهند ، ابلاغیه های دادگاه را بررسی کرده ، در دادگاه حضور یابند ، در صورت لزوم لایحه بفرستند و موکل را در جریان آخرین اطلاعات و روند کار پرونده قرار دهند . در راستای تلاشی که وکیل برای دفاع از حقوق موکل خود انجام می دهد ، مستحق حق الوکاله یا اجرت است ؛ در همین راستا وکیل می بایست قرارداد مالی وکالت را به صورت شفاف منعقد کرده و فراتر از آن مبلغی را از موکل مطالبه نکند در ازای وجوه و اسنادی که از موکل می گیرد ، به وی رسید داده و یک نسخه از متن وکالت نامه را نیز به موکل تحویل دهد . زمانی می توانیم شخصی را وکیل دیگری تلقی کنیم که قرارداد وکالت ما بین آنها تنظیم شده باشد و حدود اختیارات و وظایف وکیل در آن مشخص شده باشد و به همین دلیل ، وکیل نمی تواند خارج از حد متعارف و خارج از حدود قرارداد اقدامی انجام دهد و در واقع ، هر چند شخص وکیل باشد ، خارج از حدود قرارداد تنظیم شده فی ما بین وکیل و موکل ، اختیاری ندارد .
ولی با وکالت تنظیمی در دفترهای اسناد رسمی نمی توان از سوی فرد حقیقی و یا حقوقی مستقیماً به دادسراها و دادگاه ها رجوع و موضوع وکالت را انجام داد. ولی این امکان وجود دارد که در وکالت رسمی حق انتخاب وکیل دادگستری را اضافه کرد. اگر شخصی تحصیل کرده رشته حقوق باشد ولی پروانه وکالت نداشته باشد و بخواهد به صورت اتفاقی برای حل مشکلاتی که بستگان نزدیک او در مراجع قضایی دارند، با طی مراحل قانونی و پرداخت هزینه مربوط می‌تواند به این امر اقدام کند.
نکته مهم این است که برای اینکه کسی بتواند وکیل اداری شخصی بشود، نیازی به داشتن سواد حرفه ای حقوقی ندارد و به عبارتی هر کس می تواند وکیل اداری شخص دیگری بشود. همچنین وکیل اداری صرفا حق مراجعه به ادارات را دارد و به هیچ وجه حق وکالت در مراجع قضایی، ارائه مشاوره حقوقی، مداخله در کارهای قضایی و دفاع از موکل در دادگاه را ندارد. آن دسته از وکلایی که از کانون وکلای دادگستری پروانه اخذ می‌کنند ابتدا به صورت ۲ سال کار آموزی دوره را طی می‌کنند و می‌توانند زیر نظر وکیل سرپرست نسبت به دفاع از حقوق موکل اقدام کنند و پس از طی ۲ سال و همچنین تایید صلاحیت علمی و گزینش‌های مربوطه موفق به اخذ پروانه وکالت پایه یک شوند. قوانین حقوقی پیچیده هستند و برای اینکه بتوانید پرونده‌های طلاق، انحصار وراثت، شکایت پزشکی و… را به سرانجام برسانید، لازم است که شناخت کافی درباره قوانین آن حوزه داشته باشید. با توجه به اینکه جامعه به افرادی نیاز دارد که به طور تخصصی در این حوزه فعالیت کنند، وکلای دادگستری فعالیت خودشان را در این زمینه شروع کرده‌اند. شناخت جامع و کافی در زمینه امور حقوقی و پرونده‌های موفق و سابقه اجرای وکلای پایه یک دادگستری، باعث میشود که پرونده‌های حقوقی سریع‌تر به نتیجه برسند.